Yabancı cisim aspirasyonu (yabancı cismin akciğere kaçması) çocuklarda en ciddi ve yaygın sorunlarından biridir. 1- 3 yaş arası ölümcül kazaların % 7’sini oluşturur. Yabancı cisim aspirasyonu erken tanınmaz ise tekrarlayan akciğer enfeksiyonu ve allerjik reaksiyonlar gibi süreğen sorunlara yol açabilir. Komplikasyonlar erken tanı ve tedavi ile önlenebilir.
0-5 yaş arası çocuklar aspirasyona erişkine ve büyük çocuklara göre daha eğilimlidirler. Bunun nedeni larinksin yüksek seviyede olması nedeniyle yutma işlemi sırasında vokal kordların yeterince kapanmamasıdır. Çocuklarda molar dişlerin olmaması nedeniyle çiğneme fonksiyonunun yeterli olarak yapılamaz. Büyük lokmalar yutarlar taneli gıdaları çiğnemeden yutarlar. Ayrıca çocukların yemek yerken koşmaya, konuşmaya ve gülmeye eğilimli olmaları yabancı cisim aspirasyonlarını kolaylaştırır.
Yabancı cisim aspirasyonlarının önlenebilmesi için;
0-3 yaş arasındaki çocukların ciğneme fonksiyonu yeterli olana kadar çekirdek leblebi, fındık, fıstık ve ceviz gibi çiğnemeden yutulan ve kolay aspire edilen kuruyemişleri yememeleri gerekir. Ayrıca çocuklar mutlaka oturarak yemek yemeli ve yemek yerken konuşturulup, güldürülmemelidirler.
Bulgular
Hastalar en sık öksürük, hırıltılı solunum, solunum sıkıntısı, ses kısıklığı ve tekrarlayan akciğer enfeksiyonu şikayetleri ile başvururlar.
Tanı
Aspirasyon öyküsü, fiziki inceleme bulguları, akciğer radyografisi, ince kesitli toraks bilgisayarlı tomografi (Sanal bronkoskopi ) yabancı cisim aspirasyonu tanısında yardımcıdır.
Ağızında gıda veya gıda olmayan bir yabancı cisim varken çocuğun boğulur tarzda öksürme ve/veya morarma öyküsünün olması yabancı cisim aspirasyonu açısından tipiktir. Bu öykünün olması bronkoskopi yapılması için yeterlidir.
Tedavi
Yabancı cisim aspirasyon öyküsü olan her hastaya mutlaka bronkoskopi yapılmalı ve yabancı cisim varsa çıkarılmalıdır.
